Geschiedenis
De marathon was al een onderdeel van de eerste moderne Olympische Spelen in Athene in 1896. Toen was de afstand amper 40km.
Dit was ongeveer de afstand die de Griekse koerier Pheidippides in 490bc liep. Hij liep toen (omdat zijn gsm niet werkte?) als boodschapper van Marathon naar Athene, over erbarmelijke wegen, om de overwinning van de Grieken op de Perzen te melden.
“Nenikekamen” (verheug u, we hebben gewonnen) kon hij nog uitbrengen en viel even later dood neer. Althans volgens de overlevering, want er zijn meerdere historici met verschillende versies. Plutarchus schreef pas 600 jaar later over dit feit, historicus Herodotus niet, dus er is heel veel twijfel over de echtheid hiervan.
De marathon was dan meteen ook de langst gelopen afstand op die eerste OS, het vierjaarlijks sportevenement in het leven geroepen door Baron Pierre de Coubertin.
De start van die eerste marathon was aan de brug van… Marathon en liep tot in het Olympisch stadion van Athene. Een kleine groep van 18 mannen nam de start. De Australiër Edwin Flack liep lange tijd aan de leiding. Vanaf km 33 nam de Griekse loper Louis Spiridon de leiding over om te winnen in 2u58m50. Hij werd natuurlijk de nationale held en liep later enkel nog betaalde demonstratiewedstrijden. Negen lopers liepen deze eerste Olympische marathon uit.
In die periode werden door de rijkere burgers marathons georganiseerd om weddenschappen af te sluiten. Er waren zelfs al tijden van net boven de 2u30 genoteerd….tot men allerlei vormen van bedrog ontdekte. Lopers werden vervoerd, of namen een binnenweg, de afstanden werden bewust verkort, enz. Kortom, niks nieuws met de actuele toestand…
De Amerikaan Arthur Blake, opgegeven in de eerste Olympische marathon, nam het idee van een marathon wel mee naar Boston en zo werd op 15 maart 1897, de eerste Boston Marathon gelopen; Dit is bijgevolg de oudste nog georganiseerde marathon. Enkel in 1914 was er geen. De Belg Aurèle Vandendriessche (Anzegem) won de Bostonmarathon in 1963 en 1964. De oudste Europese marathon is Kosice in Slovakije, gesticht in 1924. De West-Vlaamse slager Marnix Goegebeur won deze marathon in 1995 en 1996.
De huidige officiële marathonafstand is 42km195 (de halve 21km098).
Die 42km195 (26miles 385yards) kwam er ter gelegenheid van de OS in Londen in 1908. De start was voorzien aan Windsor Castle en de finish zou aan de koninklijke loge van King Edward VII en Queen Alexandra in het White City Stadion liggen. Dat bracht de afstand op 41km800 (26 mijl). Maar omdat de kinderen van de koningin de start niet zouden zien (of omdat die dag een prinsje ziek was), werd de start verlegd naar het Oostelijke gedeelte van Windsor Castle waar de kinderen verbleven. Dat was nog eens 385 yards verder. En zo kwam men aan de huidige 42km195.
Die eerste marathon over 42km195 werd gewonnen door de Amerikaan Johnny Hayes. Hij kwam wel pas als tweede over de meet, maar de eerste, de zwijmelende Italiaan Dorando Pietri werd, tot viermaal toe, geholpen door de officials omdat hij niet op eigen kracht over de meet kon. Het aantal marathonlopers was in die tijd relatief laag maar er vielen wel regelmatig doden te betreuren. Uitputting door de hitte, ongeoorloofde medische hulp, enz
Hier vind je meer informatie over het opmeten van een afstand
Marathonlopen kwam pas laat na WW2 echt goed op gang.
De eerste topmarathon was Fukuoka in Japan.
In 1962 liep men er al 2:16:19 en Derek Clayton zette in 1967 een fenomenaal WR neer met 2:09:37. Hij verbeterde in 1969 in Antwerpen zijn eigen WR tot 2:08:33 maar er zijn nog steeds twijfels over de correcte afstand, want opgemeten met.…auto’s!
In 1970 kwam Fred Lebow met de marathon van New York. Ruim 120 lopers namen hier de start.
Maar gemotiveerd door de overwinning van de Amerikaan Frank Shorter op de OS van 1972 in Munchen (met de Belg Karel Lismont als tweede), steeg het aantal lopers in NY heel snel. Bill Rodgers werd toen de vedette met 4 opeenvolgende zeges!
De marathonhype kwam overgewaaid naar Europa en Berlijn startte met een marathon in 1974, Londen in 1981 (met onmiddellijk 7.000 lopers).
De marathon werd groot en populair gemaakt door grote ronkende namen zoals Emil Zátopek (Tsjechoslowakije) - Abebe Bikila (Ethiopië) - Paavo Nurmi (Finland) - Derek Clayton (Austr)- Alberto Salazar (USA)- Carlos Lopes (Port)- Paul Tergat (Kenia) - Haile Gebrselassie (Ethiopië) bij de heren,
en Ingrid Kristiansen (Noorwegen) , Grete Waitz (Noorwegen) en Paula Radcliffe (GBr) bij de dames.
In het begin was de marathon, zoals zoveel andere sporten, vooral een mannenzaak.
Men dacht blijkbaar dat het "zwakke" geslacht dit niet aan kon, of men durfde de confrontatie niet aan, en alle mogelijke (pseudo-) wetenschappelijke studies moesten dit staven. Dit lukte tot begin jaren zeventig.
De marathon van NewYork liet voor het eerst dames toe in 1970, Boston in 1972.
Katherine Switzer had in 1967, “vermomd als man”, al geprobeerd de Boston marathon te lopen.
Na 2 mijl probeerde men haar uit koers te halen. Met de hulp van haar vriend en enkele andere mannen kon ze de official ontwijken en de marathon uitlopen.
De eerste OS voor dames was in 1976 in Los Angeles en werd gewonnen door Joan Benoit in 2:24:52 voor Grete Waitz (2:2:18) en Rosa Mota.
De Portugese Mota won in sept 1982 in Athene de eerste EC voor dames gewonnen in 2:36:03
De talentrijkste en belanrijkste marathonloopsters waren ongetwijfeld
- de Noorse Grete Waitz met een WR van 2:25:28 in 1983 in de marathon van Londen.
- een ander Noorse Ingrid Kristiansen liep in Londen in 1985 een fenomenaal WR in 2:21:06. Het record zou 13 jaar lang standhouden.
- Paula Radcliffe, liep in 2003 in Londen met 2:15:25 een fantastisch wereldrecord.
Marathons zijn heel populair geworden en je hebt een pak marathons met tienduizenden lopers.
De 5 grootste zijn:
- New York City Marathon - 2014 - 50.530 deelnemers
- Chicago Marathon -2014 - 40.496
- Marathon van Parijs -2015 - 40.173
- Marathon van Londen - 2010 - 36.550
- Boston Marathon -1996- 35.868
Ondanks Belgische kleppers als Etienne Gailly (brons OS Londen in 1948), Aurele Vandendriessche, Gaston Roelants, Karel Lismont, Miel Puttemans, Armand Pamentier, Vincent Rousseau ea staat men in Nederland verder wat marathons betreft. Zelfs het BK marathon wordt drie jaar op rij in Nederland gelopen!
De eerste Nederlandse marathon werd in Enschede georganiseerd (Gerard Kraemer) in 1948. Daarna kwamen Eindhoven (1956), Amsterdam (1975), Rotterdam (1981). enz
De oudste jaarlijks georganiseerde Belgische marathons zijn NVV Torhout en "In Flanders Fields marathon" (sinds 1999).
België heeft een heel rijke marathontraditie met een pak uitmuntende marathoners.
Enkele illustere Belgen:
- Etienne Gailly, brons OS Londen in 1948. Nadat hij als eerste het stadion binnenliep kreeg hij een enorme inzinking en werd "pas" derde. Hij liep in de Koreaanse oorlog (1952) een verwonding op en overleed op 48-jarige leeftijd tengevolge van een auto-ongeval.
- Aurèle Vandendriessche (Anzegem), deelnemer aan de OS in Melbourne 1956, Rome 1960 en Tokio 1964 . Hij won Boston in 1964 en 1965, won ook tweemaal zilver op EC en werd negen keer op rij Belgisch kampioen marathon tss 1956 en 1964
- Gaston Roelants (Opvelp) behaalde zilver op het EC van 1969 in Athene na Ron Hill en brons op het EC van 1974 in Rome.
- Karel Lismont (Borgloon) heeft wel het mooiste marathonpalmares met Olympisch zilver in 1972 (Munchen) en brons in 1976 (Montreal). Hij liep toen met zijn 2u11:13 ook een nieuw Belgisch record.
Daarnaast was Karel ook Europees kampioen geworden in Helsinki in 1971 op amper 21-jarige leeftijd.!! - Armand Parmentier (Waregem) werd op het EC in Athene (1982) tweede na Gerard Nijboer. Hij was de eerste Belg onder de magische 2u10 en lange tijd recordhouder met 2u09:57 (1983)
- Vincent Rousseau (Mons) werd in 1993 wereldkampioen halve marathon (Brussel).
Hij was de eerste atleet ooit die tweemaal onder de 2u08 liep, nl in Rotterdam in 1994 met 2u07:51 en in Berlijn in 1995 met een tijd van 2:07:20, een Belgisch record dat standhield tot 2019 !! - Bashir Abdi (Somaliër van geboorte) won in 2019 de marathon van Londen in 2:07.03, en verbrak daarmee het 23jaar oude Belgisch record van Vincent Rousseau. Hij behaalde brons op de OS van Tokio in 2021. In oktober 2021 won hij de marathon van Rotterdam in een nieuw BR en Europees record: 2:03.36
- Koen Naert (Roeselare) won in 2018 het Europees kampioenschap in Berlijn met een PR van 2:09.51. In 2019 benaderde hij het BR van Rousseau tot op 19 seconden tijdens de marathon van Rotterdam (2:07.39). In 2016 werd Koen Naert 22ste op de OS in Rio en in 2021 werd hij tiende op de OS in Tokio.
In april 2023 liep hij zijn PR van 2:06:52 in Rotterdam! - Marleen Renders (Diest) is Belgisch recordhoudster met een heel sterke 2u23:05 (gelopen in Parijs in 2002). Ze behaalde tussen 1995 en 2005 een tiental podiumplaatsen op de grootste Europese marathons.
Het wereldrecord bij de mannen is 2:01.09 en staat op naam van de Keniaan Eliud Kipchoge, gelopen op 25 september 2022 in Berlijn.
Het Belgisch record is 2:03.36 van Bashir Abdi, gelopen in oktober 2021 tijdens de marathon van Rotterdam, terwijl het Nederlands record 2:04:56 is van Abdi Nageeve (Rotterdam 2022). Voordien was het 2:08.21 van Kamiel Maase, gelopen in 2007 tijdens de Marathon van Amsterdam.
Bij de vrouwen is het wereldrecord sinds oktober 2019 (Chicago) 2:14.04, gelopen door Brigid Kosgei. Zij verbeterde het 16jaar oude record van Paula Radcliffe, 2:15.25.
Het Belgisch record is 2:23.05, gelopen in 2002 door Marleen Renders. Hanne Verbruggen (2:26:32 in 2023) en Mieke Gorissen (2:28:31 in 2021) zijn de 2 dames die dit record de laatste jaren het dichtst benaderden.
Het Nederlands record bedraagt 2:18:33, gelopen door Sifan Hassan in Londen 2023.
De "In Flanders Fields marathon" (1999) is na de "Nacht van Vlaanderen" de oudste jaarlijks georganiseerde marathon in België.
Marathons.Be
Quick Links
Onze sponsor
Gedreven voor Sport
